Jakie są przyczyny przegrzewania się tarcz hamulcowych i jak tego uniknąć.

Co to jest przegrzanie tarczy hamulcowej?

Przegrzanie tarczy hamulcowej ma miejsce, kiedy temperatura tarczy przekracza określone przez producenta wartości graniczne. Podczas hamowania energia kinetyczna pojazdu jest przekształcana na ciepło w wyniku tarcia między klockami hamulcowymi i tarczą. Jeśli ciepło to nie zostaje odpowiednio rozproszone, osiągane są wysokie temperatury, a te mogą zmniejszyć skuteczność działania układu hamulcowego.

Tego typu stan może wystąpić zwłaszcza w ekstremalnych sytuacjach podczas jazdy, takich jak zjeżdżanie ze stromych wzniesień, ciągłe hamowanie lub intensywne użytkowanie pojazdu na torze wyścigowym. Hamulce muszą działać w optymalnym zakresie temperatur. Nie gwarantują one maksymalnej przyczepności, jeśli są zbyt zimne, a kiedy są zbyt gorące, mogą stracić swoją skuteczność

Jak rozpoznać przegrzaną tarczę hamulcową? 

Wczesne rozpoznanie oznak przegrzania tarczy hamulcowej ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia poważnych uszkodzeń. Poniżej podano najważniejsze oznaki:

• Zmieniony wygląd: przegrzana tarcza może przybrać niebieskawy, fioletowy lub ciemnoszary odcień, co jest oznaką nadmiernego oddziaływania temperatury na materiał. Kolory takie oznaczają, że struktura molekularna metalu uległa zmianie powodującej osłabienie jego wytrzymałości i trwałości.
• Wibracje podczas hamowania: przegrzanie może powodować odkształcanie się powierzchni hamującej, doprowadzając do nietypowych wibracji wyczuwalnych na pedale hamulca i kierownicy.
• Zmniejszenie skuteczności hamowania (fading): nadmiernie wysokie temperatury mogą powodować zjawisko fadingu, tj. utratę skuteczności hamowania z powodu przegrzania tarczy i klocków. Ma ono miejsce, ponieważ materiał cierny tymczasowo traci swoje właściwości, zmniejszając zdolność do hamowania.
• Zapach spalenizny: ostry zapach może świadczyć o pogorszeniu stanu klocków lub tarczy w wyniku działania wysokiej temperatury. Jeśli jest odczuwany często, stanowi wyraźny znak, że układ hamulcowy pracuje poza swoimi możliwościami.

Główne przyczyny przegrzewania się tarcz hamulcowych i jego konsekwencje

Istnieje wiele przyczyn przegrzewania się, które często wynikają z niewłaściwego użytkowania lub nadmiernego zużycia komponentów. Przykładowo zużyte klocki i tarcze nie odprowadzają prawidłowo ciepła, powodując lokalne nagromadzenie ciepła, a to może prowadzić do niebezpiecznego przegrzania. Intensywne korzystanie z układu hamulcowego, na przykład częste i długotrwałe hamowanie podczas zjeżdżania ze wzniesienia lub jazdy sportowej, może również generować wysokie temperatury, które są trudne do rozproszenia.

Innym czynnikiem ryzyka jest blokowanie się zacisku hamulcowego.  Jeśli zacisk pozostaje częściowo zamknięty, tarcza podlega ciągłemu tarciu, a to powoduje wzrost temperatury, który może uszkodzić cały układ hamulcowy. Ponadto odprowadzanie ciepła utrudnia stosowanie materiałów o niskiej jakości, przyspieszając przegrzewanie się i skracając żywotność komponentów.

Przegrzanie może mieć zarówno krótkoterminowe, jak i długoterminowe negatywne konsekwencje oraz skutki:

• Trwałe odkształcenie tarczy: nierównomierne rozszerzanie cieplne w wyniku nadmiernego ciepła może prowadzić do trwałego odkształcenia powierzchni hamującej, co powoduje wibracje, hałas i nieregularne zużycie tarczy oraz klocków.
• Powstawanie pęknięć termicznych: ciągłe naprężenia termiczne mogą prowadzić do pojawiania się pęknięć, zwiększając ryzyko uszkodzenia tarczy. Tarcza może niespodziewanie pęknąć, jeśli pęknięcia będą się rozprzestrzeniać, zagrażając tym samym bezpieczeństwu jazdy.
• Vapour lock (korek parowy): przy wysokich temperaturach w płynie hamulcowym mogą tworzyć się pęcherzyki skutkujące gorszym przenoszeniem siły hamowania, co powoduje wrażenie jałowego skoku pedału i wydłuża drogę hamowania. Zjawisko takie występuje głównie w układach hamulcowych, ponieważ wykorzystują one higroskopijne płyny, mające tendencję do pochłaniania wilgoci i obniżania swojej temperatury wrzenia. Czy wiesz, jaka jest różnica między zjawiskami „vapour lock” i „fading”?
  
   

Jak zapobiegać przegrzewaniu się tarcz hamulcowych?

Aby uniknąć przegrzewania się hamulców, konieczne jest stosowanie prawidłowego stylu jazdy i zapewnianie regularnego serwisowania pojazdu. Unikanie gwałtownego i długotrwałego hamowania pozwala na mniejsze obciążanie układu hamulcowego, zwłaszcza podczas zjeżdżania ze wzniesień, kiedy do bardziej kontrolowanego zwalniania można wykorzystywać hamulec silnikowy. Aby utrzymywać prawidłową odległość od poprzedzającego pojazdu, wystarczy hamować stopniowo, dzięki czemu zmniejsza się obciążenie termiczne tarcz i zwiększa bezpieczeństwo jazdy. Innym ważnym aspektem jest hamowanie naprzemienne, dzięki któremu pedał jest chwilowo zwalniany, co sprzyja chłodzeniu tarcz i pozwala uniknąć gromadzenia się ciepła.  

Regularne kontrole są niezbędne dla zapewnienia skuteczności działania układu hamulcowego. Aby uniknąć problemów z przegrzewaniem się komponentów i poprawić osiągi samochodu, należy sprawdzać zużycie klocków i tarcz, wymieniać płyn hamulcowy na produkty o wysokiej jakości i sprawdzać poprawność działania zacisków. Ponadto wybór wysokiej jakości komponentów, takich jak wentylowane tarcze hamulcowe, klocki o wysokiej wydajności czy płyny hamulcowe o wysokiej temperaturze wrzenia, pomaga utrzymać sprawność układu i zmniejszyć ryzyko wystąpienia awarii.  
Przestrzeganie tych wskazówek poprawi bezpieczeństwo jazdy, zoptymalizuje wydajność układu hamulcowego i wydłuży jego żywotność.